Een week lang ging archeoloog Bart ter Steegen samen met zijn team en een schep de strijd aan tegen de stugge grond van Oosterleek. De archeologen hadden sterk het vermoeden dat er naast het perceel van het ‘Huisje van Balk’ zich een andere 17de-eeuwse schatkamer bevond. Na delicaat graven en poetsen blijken de vermoedens van de archeologen te kloppen: “Op het perceel hebben we een langhuis gevonden en ook in dit boerderijtje heeft de familie Balk gewoond.”
Van 24 tot 31 november zat archeoloog Bart ter Steegen voornamelijk op zijn knieën. Hij schepte voorzichtig en uitermate gefocust de laagjes aarde weg op het perceel in Oosterleek. Wat Ter Steegen die week opgroef, is hij erg te spreken over.
“Dankzij een opgetekende kadasterkaart wisten we al een tijdje dat er naast het Huisje van Balk ook een boerderij heeft gestaan. In 1970 is dat pand afgebroken, maar sommige delen van het gebouw stonden nog steeds bovengronds. We hadden grote verwachtingen om een middeleeuwse terp tegen te komen, maar die hebben we jammer genoeg niet gevonden.”
‘Huisje van Balk’
Langhuis Oosterleek (ook bekend als Huisje van Balk) is een 18e-eeuws houten Westfries langhuis in het Noord-Hollandse dorp Oosterleek. Het woonhuis werd in 1974 aangewezen als rijksmonument en is na een langdurig verval in 2016 gerestaureerd. Aan de achterzijde van het pand bevindt zich een monumentale boomgaard. Vanaf 1900 woonden er verschillende generaties van de familie Balk. Na het overlijden van journalist Jaap Balk in 1995 kwam het leeg te staan.
Inmiddels is de kuil alweer gedicht en worden de gevonden voorwerpen door specialisten onderzocht. Wat de archeoloog tot nu toe wel kan concluderen, is dat op het perceel in de 17de eeuw een langhuis stond dat een duidelijke gelijkenis had met het ‘Huisje van Balk’.
“De woningen zijn even groot en ook de indeling komt sterk overeen met het Huisje van Balk.” Van het langhuis zijn tijdens de opgravingen de gevels teruggevonden, evenals de schoorsteenfundering en de resten van de koeienstal. De archeologische resten wijzen er op dat het langhuis bestond uit een onverwarmd voorhuis, een verwarmde kamer daarachter en een koeienstal aan de achterzijde.
“Ook in dit boerderijtje heeft de familie Balk gewoond”, legt hij uit. “Dankzij de opgravingen op het perceel naast het Huisje van Balk, hebben we drie boerderijen gevonden die dateren uit verschillende eeuwen. De oudste komt dus uit de 17de eeuw.”
Verschillende bijzondere metaalvondsten van de opgraving maken duidelijk dat de inwoners van Oosterleek vroeger sterk betrokken waren bij de internationale scheepvaart. Naast een 17de-eeuwse scheepspasser werden er ook een 18de-eeuwse III pfennig uit het bisdom Münster (1754), een reais uit Portugal (1550-1557), een zilveren hvid geslagen in het Zweedse Malmö onder Deens bewind (1483-1513) en een Sint Lambertus goudgulden uit het prinsbisschop van Luik (1485-1505) gevonden. Deze munten zijn waarschijnlijk via de Sontvaart (vaart op de Oostzee) en de Straatvaart (vaart op de Middellandse Zee) in Oosterleek terechtgekomen.
Een 17de- of 18de-eeuws keldertje binnen de oude stolpboerderij was betegeld met witte wandtegeltjes. Tussen deze tegels bevond zich één versierd exemplaar, kleurrijk beschilderd met een kievitsbloem omgeven door blauwe patronen geïnspireerd op Chinees kraakporselein. Dit type tegel dateert uit het tweede kwart van de 17de eeuw en wordt vaker gevonden in West-Friesland.
Voor archeoloog Ter Steegen begint het echte werk nu pas. “We moeten gaan puzzelen hoe dit in der loop der tijd is gebouwd.” En dat kan volgens hem nog wel even duren. “Daar kan soms jaren overheen gaan, maar wat we nu wel al weten is dat mensen uit Oosterleek vroeger de mogelijkheid hadden om aan luxere spullen te komen.”
Meer nieuws uit West-Friesland?
💬 Blijf op de hoogte via de Facebookpagina WEEFF en natuurlijk via onze Instagram. Reageer, discussieer en deel jouw nieuws
📰 Volg de laatste berichtgeving altijd via weeff.nl
🔔 Download de app van WEEFF en krijg een melding bij belangrijk nieuws uit jouw buurt
📧 Stuur ons jouw tips op via redactie@weeff.nl of app ons via 06-23405405
