Gemeenschapsveilingen leveren tegenwoordig in West-Friesland recordbedragen op. Het fenomeen begon ooit als zogenoemde kerkenbollenveiling, georganiseerd dóór en vóór de katholieke kerk. Wat is de oorsprong van deze veiling en hoe is het in de loop der jaren veranderd? Een cultureel-historische analyse.
In het begin van de vorige eeuw besloten kerken vanwege geldnood en een achterstallig onderhoud aan hun kerken, een veiling te organiseren. Op de veiling konden leden van gemeenschap van de katholieke kerk producten inbrengen. De opbrengst hiervan ging volledig naar de kerk en het onderhoud dat moest worden verricht. Veel leden van de kerk waren veenders en namen partijen (overgebleven) bloembollen mee voor onder de hamer. Dat is waar de oorspronkelijke ‘kerkenbollenveiling’ haar naam aan dankt.
Wim Kersten uit Stede Broec is voorzitter van de historische vereniging ‘Oud Stede Broec’ en vertelt graag over het fenomeen van kerkenveilingen. Hij legt uit dat de veilingen voor de kerk een traditie is die al ver terug reikt. Zo benoemt hij de drie kerkendorpen in West-Friesland Bovenkarspel, Grootebroek en Lutjebroek als fanatiekelingen wat betreft de veilingen.
Hij vertelt dat hoewel Lutjebroek de kleinste kerkgemeenschap in leden telde, hun veiling wel het meest succesvol was. Kersten: “Dat komt omdat de kerkgemeenschap de meest traditionele van de drie is. Je vindt daar de trouwste kerkaanhangers.” En dat pakte positief uit tijdens de veilingen. De kerkvrijwilligers zijn namelijk de spil van de veilingen, gehouden dóór en vóór de kerk. Een traditie die van oudsher bestaat door de inzet van vrijwilligers.
Vrijwel altijd is (en was) het doel van de kerkenveiling het onderhoud van het kerkgebouw. En zo staat de veiling elk jaar weer in het teken van een ander ‘nieuw’ onderhoud. Kersten: “De ene keer is het het dak, de andere keer de gevel.”
“Het succes van de veilingen in dorpen als Lutjebroek en Wervershoof is vooral te verklaren door de sterke gemeenschap die er is”
Piet Reus
Piet Reus is als inwoner van Grootebroek actief betrokken bij verschillende vrijwilligersclubjes, zo ook bij het comité bij de parochieveiling van de katholieke kerk uit het dorp. Voor hem was het een logische stap zich als vrijwilliger aan de veiling te verbinden: “Via mijn werk en hobby’s kende ik zowat iedereen uit Grootebroek wel en kon ik op deze manier dus een steentje bijdragen aan de kerkgemeenschap.”
Volgens Reus zijn de veilingen een bekend gegeven. “Alle dorpen in West-Friesland met een katholieke kerk zochten naar een manier meer geld te generen voor onderhoud.” In sommige dorpen hadden de veilingen een ‘opvallend succesvol resultaat’, aldus Reus. “Het succes van de veilingen in dorpen als Lutjebroek en Wervershoof is vooral te verklaren door de sterke gemeenschap die er is.”
Bij een veiling komt namelijk volgens Reus heel wat kijken. “Op de eerste plaats moet er een brochure worden ontworpen, daar komen alle producten en activiteiten van de veiling in te staan.” Waar er vroeger voornamelijk producten onder de hamer gingen, wordt de brochure tegenwoordig gedomineerd door georganiseerde uitjes. Bijvoorbeeld speciaal voor de veiling georganiseerde pelgrimsfietstocht door West-Friesland.
Op de vraag of daar vraag naar is, antwoordt de Grootebroeker lachend: “Zo’n arrangement kost al gauw 60 à 70 euro. Vaak heeft een grote groep van 70 tot 80 personen interesse in het speciale arrangement, tel uit je winst!” De activiteiten tijdens de veilingen zijn volgens hem ‘echt leuke dagjes uit’. Volgens Reus komt er een gevarieerd publiek op de veilingen af, hoewel het over het algemeen wel wat ouder is.
Zowel Kersten als Reus bekennen dat er de laatste jaren een terugloop is van de kerkenveilingen in West-Friesland. Ze noemen allebei de ondercapaciteit in de kerkvrijwilligers als grootste oorzaak hiervan. Kersten: “Het kerkgebouw is niet meer het centrale middelpunt van een gemeenschap.” De katholieke traditie lijkt te verschuiven naar lokale verenigingen gehuisvest in buurtcentra of culturele centra. En dit is waar het huidige fenomeen haar oorsprong vindt: de gemeenschapsveilingen.
De lokale verschuiving heeft ook gevolgen voor de kerkenveiling uit Grootebroek, aldus Reus. “In Grootebroek hebben we dit jaar de laatste veiling georganiseerd. We hebben geprobeerd een gemeenschapsveiling op poten te zetten, maar dat is tot nu toe nog niet gelukt.”
Toch zien beiden het alles behalve somber in. De twee zien de kentering die plaatsvindt in West-Friesland als een kans om ook jongere generaties bij de veilingen te betrekken. Reus: “Via muziek- en sportverenigingen kan je een groot en jong publiek aanspreken, net als via de door hen georganiseerde gemeenschapsveilingen.”
Meer nieuws uit West-Friesland?
💬 Blijf op de hoogte via de Facebookpagina WEEFF en natuurlijk via onze Instagram. Reageer, discussieer en deel jouw nieuws
📰 Volg de laatste berichtgeving altijd via weeff.nl
🔔 Download de app van WEEFF en krijg een melding bij belangrijk nieuws uit jouw buurt
📧 Stuur ons jouw tips op via redactie@weeff.nl of app ons via 06-23405405
