Mensen met een uitkering die daarnaast wel regulier werk voor WerkSaam deden, krijgen hiervoor niet betaald. Ook is de kans op een vaste baan erg klein. Dat blijkt uit onderzoek van FNV. Rob van der Linde uit Hoorn was een van hen. “Als je niet komt opdagen, word je uitkering gekort.”
Net als vele anderen kwam Rob in de Participatiewet terecht. Voorheen werkte hij als applicatiebeheerder voor een accountantskantoor en KPN, maar na een fusie in 2015 raakte Rob na 37 jaar werken werkloos.
Na drie jaar in de WW-uitkering te hebben gezeten, kwam hij terecht in de bijstandsuitkering, die door de gemeente wordt uitgevoerd. “De gemeente is er verantwoordelijk voor dat iedereen die kan werken, gaat werken. En waar nodig ondersteund wordt”, legt Rob uit. “Ze noemen het ook wel begeleiden naar werk. Maar ik merkte daar niks van.”
De uitvoering van de wet werkte achteraf toch anders en werd uitbesteed aan participatiebedrijven als WerkSaam. Via dat bedrijf kwam de Horinees terecht bij de lopende band van HelloFresh, waar hij gratis producten moest verpakken. “Ik kreeg geen loon. Zelfs geen reiskostenvergoeding.”
Daarbij had hij nooit eerder achter een band gestaan. “Ze plaatsen je gewoon ergens. Je wordt gewoon aan je lot overgelaten. Je hebt geen keus.” Want, zo vertelt Rob: “Als je niet komt opdagen, word je uitkering gekort.”
“Het systeem piept en kraakt aan alle kanten”, legt Déjo Overdijk uit, bestuurder van FNV Uitkeringsgerechtigden. Zij deed jarenlang onderzoek naar de misstanden binnen Participatiebedrijf WerkSaam Westfriesland.
“Ze plaatsen je gewoon ergens. Je wordt gewoon aan je lot overgelaten. Je hebt geen keus”
ROB VAN DER LINDE, UITKERINGSGERECHTIGDE
“We hadden het vermoeden dat mensen die in dienst waren via WerkSaam wel regulier werk verrichten, maar hiervoor geen loon kregen. En dat is natuurlijk van de zotte”, zegt de bestuurder gepikeerd. “Deze mensen moeten een eerlijke kans krijgen om door te groeien, maar op deze wijze wordt er misbruik gemaakt van hun situatie.”
Het bedrijf kwam in beeld nadat WerkSaam 23 betaalde schoonmaakbanen in de gemeente Hoorn had afgeschaft. Dit werk zou voortaan onbetaald gedaan worden door werklozen in een re-integratietraject. “Hier hebben we ernstig bezwaar tegen gemaakt”, zegt Overdijk. Na lang wikken en wegen met de wethouder kon de vakbond zes banen redden. “De rest is door WerkSaam ingevuld als re-integratie.”
Ook staat er in het rapport hoeveel WerkSaam verdiende dankzij de inzet van mensen met een uitkering. Zo verdiende het bedrijf binnen drie jaar bijna 130.000 euro op een uitzendconstructie met 84 werklozen. “Ze werden verplicht om regulier werk te doen en kregen daarvoor geen loon, maar een minimale vergoeding van anderhalf euro. Te zot voor woorden. Hier hebben we ook ernstig bezwaar tegen gemaakt”, zegt Overdijk.
Die is ook stopgezet, vervolgt Overdijk. Maar volgens haar wordt deze constructie nog wel in andere regio’s toegepast, zoals bij bureau Schakelkans in Groningen.
Ook is de kans op een vaste baan klein, constateert de bestuurder. “Slechts een handvol werklozen, die via WerkSaam werden geplaatst bij commerciële bedrijven als HelloFresh, Deen of Action, kregen een vaste baan en konden dus uit de bijstand.”
Van ruim 1.500 werklozen kregen maar 153 mensen een vaste baan van minimaal zes maanden, waarvoor ze loon uitbetaald kregen. “En dat is erg mager. Tachtig procent is in feite gratis aan het werk, en daarmee opbrengsten aan het genereren voor die bedrijven.”
Zijn eerste intakegesprek herinnert Rob zich nog al te goed. Het voelde vernederend, zo blikt hij terug. “Ze zijn niet eens geïnteresseerd in jouw achtergrond. Ze vragen alleen of je gezond bent en of je een taaltoets wil doen. Dat is het. Ze hebben gewoon handjes nodig.”
“Want dit is niet wat de Participatiewet is. Er zijn rare dingen gebeurd, maar er werd niks veranderd”
ROB VAN DER LINDE, uitkeringsgerechtigde
Maar mooie praatjes van de gemeente heeft hij daar de afgelopen jaren al genoeg gehoord. Zo willen ze mensen werkervaring geven, maar ook een kans bieden op de arbeidsmarkt. En dat is niet zo, weet Van der Linde. “Het is een schrijnend voorbeeld. Het is gewoon een productiehuis waar het om geld verdienen gaat.”
Wat Van der Linde zag achter de schermen en hoe hij behandeld werd, vond hij niet kunnen. Hij besloot brieven te schrijven aan de gemeente en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. “Want dit is niet wat de Participatiewet is. Er zijn rare dingen gebeurd, maar er werd niks veranderd.”
Zijn bezwaarprocedure raakte een gevoelige snaar. “Ik werd toen vrijgesteld.” In 2017 keert Rob weer terug op het ‘oude nest’. “Dankzij een recruitmentbureau in Rotterdam kwam ik terecht bij Grant Thornton.” En daar is hij maar al te blij mee. “Ik kan weer het werk doen dat ik voorheen deed.”
Wob-verzoek
FNV heeft vrijdagmiddag het langverwachte rapport over misstanden binnen Participatiebedrijf WerkSaam Westfriesland naar buiten gebracht. Om dit realiseren, diende de vakbond in 2018 een Wob-verzoek in bij de rechter. Dit omdat de FNV talloze
verontrustende signalen over WerkSaam had binnengekregen. In 2021 werd het verzoek door de rechtbank in Noord-Holland goedgekeurd.
De taaltoets die Rob tijdens zijn intakegesprek moest afnemen, is volgens hem nu afgeschaft.
NH Nieuws/WEEFF heeft ook om een schriftelijke reactie gevraagd bij Participatiebedrijf WerkSaam Westfriesland.
Meer nieuws uit West-Friesland?
💬 Blijf op de hoogte via de Facebookpagina WEEFF en natuurlijk via onze Instagram. Reageer, discussieer en deel jouw nieuws
📰 Volg de laatste berichtgeving altijd via weeff.nl
🔔 Download de app van WEEFF en krijg een melding bij belangrijk nieuws uit jouw buurt
📧 Stuur ons jouw tips op via redactie@weeff.nl of app ons via 06-23405405
